Is koud douchen gezond?

Artikelen in Douche

1 juni 2023

5 minuten

Luuk

Koud douchen: voor de één een brute start van de dag, voor de ander een oppepper van jewelste. Waar sommigen het met tegenzin ondergaan tijdens een kapotte boiler, kiezen anderen er bewust voor om elke ochtend die koude straal te trotseren. Maar waarom eigenlijk? En is het écht zo gezond als vaak wordt beweerd? Dankzij recente wetenschappelijke inzichten, zoals die van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), krijgen we een steeds beter beeld van de effecten. Tijd voor een frisse blik op koud douchen!

Voordelen van koud douchen

Je hoeft geen ijszwemmer te zijn om de voordelen van kou te ervaren. Zelfs een paar minuten onder een frisse douche kan je lichaam en geest al flink wakker schudden:

Boost voor je immuunsysteem Koud douchen zorgt ervoor dat je lichaam in de 'actiestand' schiet. Hierdoor stijgt het aantal witte bloedcellen en word je beter bestand tegen virussen en infecties. Mensen die regelmatig koud douchen, melden minder ziektedagen. Toeval? De wetenschap zegt van niet.
Betere bloedsomloop De plotselinge kou zorgt ervoor dat je bloedvaten zich vernauwen, waarna ze zich weer verwijden wanneer je opwarmt. Deze pompbeweging houdt je bloedvaten soepel en stimuleert de doorbloeding, wat goed is voor hart en spieren.
Spierherstel en minder ontstekingen Niet voor niets zie je sporters in ijsbaden liggen: kou helpt bij het verminderen van ontstekingen en spierpijn. Een koude douche na het sporten kan het herstel versnellen én de pijn verzachten.
Een mentale oppepper Die eerste seconden onder de koude straal zijn heftig, maar daarna voel je je vaak energiek en helder. Dat komt door de aanmaak van endorfines en adrenaline. Het voelt een beetje alsof je een shot espresso én een bergwandeling tegelijk doet.
Mogelijk lagere kans op hart- en vaatziekten Volgens onderzoek van het LUMC activeert kou het bruine vetweefsel in je lichaam. Dit vet verbrandt energie en helpt je om vetreserves kwijt te raken, wat weer goed is voor je hart, bloeddruk en cholesterol.

Hoe vaak koud douchen is gezond

Onderzoek en praktijkervaring wijzen erop dat je met een relatief kleine tijdsinvestering al gezondheidsvoordelen kunt ervaren. Een richtlijn die vaak wordt aangehouden is:

3 tot 4 keer per week koud douchen, gedurende 1 tot 3 minuten per keer, is voor de meeste mensen voldoende om het immuunsysteem te stimuleren en de bloedsomloop te verbeteren.
Voor wie verder wil gaan met koude training of ijsbaden, wordt een totale blootstelling van 10 tot 15 minuten per week als effectief en veilig beschouwd, mits geleidelijk opgebouwd.

Nadelen van koud douchen

Natuurlijk is het niet alleen maar rozengeur en ijskristallen. Er zijn ook situaties waarin koud douchen minder goed uitpakt:

Schrikreactie en stresshormonen Koude douches kunnen een stressreactie veroorzaken, zeker als je lichaam het niet gewend is. Je hartslag schiet omhoog en je lichaam maakt cortisol aan. Bij mensen met een zwakke gezondheid of hartproblemen kan dit riskant zijn.
Hormonen uit balans (bij overdrijven) Langdurige of overmatige blootstelling aan kou kan bij sommige mensen zorgen voor een daling in testosteron- of groeihormoonproductie. Dit is vooral het geval bij extreme methodes zoals ijsbaden van 15 minuten – niet bij een kort fris douchemomentje.
Droge huid en irritatie Koud water sluit de poriën, wat op zich niet slecht is. Maar wie al last heeft van een droge huid, kan merken dat deze nog wat trekkeriger of schilferiger wordt na een koude douche. Smeren is het devies!

Warm én koud: het effect van sauna en koude afkoeling

Een populaire én bewezen combinatie is die van sauna en koud bad of douche. Deze afwisseling tussen warmte en kou staat bekend als 'contrasttherapie' en heeft diverse voordelen. In de sauna stijgt je lichaamstemperatuur, je bloedvaten verwijden zich en je hartslag neemt toe. Wanneer je daarna afkoelt met een koude douche of duik in een koud bad, trekken de bloedvaten weer samen. Deze afwisseling stimuleert de bloedsomloop, versterkt het immuunsysteem en zorgt voor een diepe ontspanning. Bovendien kan het helpen bij spierherstel, het afvoeren van afvalstoffen en het verbeteren van de huidconditie. Veel mensen ervaren na zo’n sessie een helder hoofd en een diepe slaap. Belangrijk is wel om goed te luisteren naar je lichaam en het niet te forceren. Rustig opbouwen is ook hier het sleutelwoord.

Voor wie is koud douchen een goed idee?

In principe is koud douchen veilig voor de meeste mensen. Ben je gezond en in goede conditie? Dan kun je zonder zorgen aan de slag. Heb je hartklachten, een hoge bloeddruk of een auto-immuunziekte? Overleg dan eerst even met je huisarts. Voor beginners is het slim om het rustig op te bouwen: eindig je warme douche bijvoorbeeld met een halve minuut koud water en kijk hoe je lichaam reageert.

Zo pak je het aan: tips voor een frisse start

Begin warm, eindig koud. Zo laat je je lichaam wennen.
Focus op je ademhaling: rustig in- en uitademen helpt tegen de schrikreactie.
Start met 30 seconden koud en breid het langzaam uit.
Eén koude douche per dag is meer dan genoeg.
Verzorg je huid na afloop met een hydraterende lotion.

Ga jij de uitdaging aan?

Koud douchen is meer dan een trend; het is een bewuste keuze voor wie zijn gezondheid een boost wil geven. Het helpt je weerstand te versterken, zorgt voor een frissere mindset en kan zelfs bijdragen aan een betere doorbloeding. En in combinatie met een warme saunasessie kan het effect nog krachtiger zijn. Maar net als met alles: luister naar je lichaam en forceer niets. Begin rustig, bouw op, en wie weet wil je straks niet meer zonder dat koude shot onder de douche. Heb je vragen of wil je meer weten? Je bent van harte welkom voor een gesprek of bezoek aan onze showroom. We denken graag met je mee – op jouw tempo, warm of koud!